Henryk Ryl - patron naszej szkoły
CIEKAWOSTKI BIOGRAFICZNE…
"Henryk Ryl był człowiekiem niezwykle impulsywnym i porywczym, którego oryginalne pomysły zawsze koncentrowały się wokół teatru lalek."
Przyjaciel H. Ryla
- przyszedł na świat 25 lutego 1911 roku w Petersburgu jako drugi z czterech synów Gustawa i Jadwigi
- w 1918 roku powrócił z rodziną do kraju i osiedlił się w Domaczewie koło Brześcia nad rzeką Bug
- w 1925 roku ukończył sześcioklasową szkołę powszechną
- w 1930 roku ukończył pięcioletnie Państwowe Seminarium Nauczycielskie Męskie w Działdowie i uzyskał dyplom nauczyciela szkół powszechnych pracował w szkołach w: Czerniach, Czernawczycach, Demiańczycach, Radzieży
- w latach 1933-1934 odbył służbę wojskową w Siedlcach i w Brześciu
- 4 sierpnia 1936 roku poślubił Marię Martę Marendziuk – nauczycielkę, która podzielała teatralne zainteresowania swojego męża
- w 1939 roku, kiedy wybuchła II wojna światowa, otrzymał przydział do 35 Pułku Piechoty, przebywał w obozach jenieckich w Bydgoszczy, Toruniu, Kluczborku oraz Murnau
- po zakończeniu wojny zamieszkał w Krakowie, gdzie prowadził zajęcia w Państwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej z zakresu teatru dla dzieci i młodzieży
- w sierpniu 1948 roku wraz z żoną przybył do Łodzi, z miastem tym związał na stałe dalsze swe życie, państwo Rylowie zamieszkali przy ulicy Piotrkowskiej
- zmarł bezpotomnie 24 września 1983 roku w Łodzi i w naszym mieście został pochowany na cmentarzu przy ulicy Ogrodowej
SŁÓW KILKA O DZIAŁALNOŚCI ARTYSTYCZNEJ…
"TEATR LALEK to świat zaczarowany, w którym aktor przeistacza się w bóstwo, ożywiające swym talentem to, co pozbawione jest życia."
Henryk Ryl
- już w 1934 roku, pracując jako nauczyciel, organizował amatorskie przedstawienia teatralne, za co został nagrodzony przez Kuratorium
- pierwszy teatrzyk kukiełek zorganizował za namową swego brata, który objaśnił mu, jak zrobić lalkę – tak zaraził się bakcylem lalkarskim
- posługiwał się różnymi technikami lalkowymi – najczęściej wykorzystywał tradycyjne kukiełki, ale także jawajki, pacynki; bliski był mu również teatr cieni, wprowadził do polskiego teatru lalek kukłę zmechanizowaną, maskę oraz lalkę „żyworękę”, zastosował też lalki płaskie i witrażowe
- w 1936 roku zorganizował wraz z żoną – najbliższą współpracownicą H. Ryla we wszystkich teatralnych przedsięwzięciach – objazdowy teatr lalkowy
- 1937 rok – premiera sztuki „O Janku, Babie Jadze i kowalu” opartej na bajce, którą Ryl pamiętał z czasów dzieciństwa (sam napisał scenariusz i wyreżyserował; wspólnie z dziećmi ze wsi Radzież przygotowali lalki i dekoracje)
- podczas pobytu w obozie jenieckim współtworzył teatr lalek, reżyserował, wygłaszał odczyty, a od 1942 roku kierował Teatrem Lalek w Munrnau
- obozowe przedstawienia: „Żadna praca nie hańbi”, „O Janku co kochał zwierzaki”, „Pojechała mama z tatą”, „Bańki mydlane”
- w obozie poznał Leona Schillera – wybitnego reżysera teatralnego, z którym współpracował również po wojnie
- w 1945 roku w Lingen na terenie Niemiec objął kierownictwo artystyczne Teatru Ludowego im. Wojciecha Bogusławskiego, gdzie wystawił sztukę „Dwa Michały i świat cały”
- w latach 1946-1948 przebywał w Krakowie, gdzie prowadził Teatr Lalki i Maski „Groteska”; tu wyreżyserował sztuki: „Kolorowe piosenki”(pod pseudonimem artystycznym Grzegorz Frant), „Złota rybka”, „Kot w butach”
- sierpień 1948 rok – przybył do Łodzi, aby wykładać przedmioty lalkarskie na kursie dla Instruktorów Teatrów Niezawodowych w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie z tymczasową siedzibą w Łodzi; w naszym mieście pozostał do końca życia
- 30 grudnia 1948 roku w sali przy ulicy Piotrkowskiej 150 odbyła się pierwsza premiera nowego teatru „Arlekin”, który był drugą łódzką sceną lalkową obok teatru „Pinokio” działającego od 1945 roku
- w latach 1948 – 1964 pełnił dwie funkcje w „Arlekinie” -dyrektora teatru i kierownika artystycznego
- 1957 rok – sprawował jednocześnie funkcję dyrektora łódzkiego „Pinokia”
- w latach 1965 – 1974 pozostawał kierownikiem artystycznym, a następnie do 1978 roku pełnił rolę reżysera i konsultanta programowego
- 1982 rok – wyreżyserował ostatnią sztukę „Marcinek zuch”
- od 1965 roku do śmierci sprawował funkcję przewodniczącego Polskiego Ośrodka Lalkarskiego UNIMA
- współtworzył kwartalnik „Teatr Lalek”, w którym zamieszczał swoje publikacje, recenzje, felietony pod pseudonimem Profesor Pacydło
- 1967 rok – wydał tom wspomnień „Dziewanna i lalki”
- w Państwowym Teatrze Lalek „Arlekin” w Łodzi (w latach 1948 – 1982) wyreżyserował wiele sztuk dla dzieci, między innymi: „Dwa Michały i świat cały”, „Kolorowe piosenki”, „Wesoła maskarada”, „Złota rybka”, „Sambo i lew”, „Dzielny ogród”, „Aladyn”, „Kasia i Basia”, „Prawdziwy czarnoksiężnik”, „Rusałeczka”
- reżyserował również na scenie lalkowej spektakle dla dorosłych – „Balladyna”, „Lilla Weneda”, „Lekarz mimo woli”
- współpracował z teatrami w całej Polsce, reżyserując sztuki w Warszawie, Wrocławiu, Lublinie, Olsztynie czy Bielsku – Białej
- otrzymał liczne nagrody i odznaczenia w kraju i poza jego granicami; nagrody – na ogólnopolskich i międzynarodowych festiwalach teatrów lalek; odznaczenia – Złoty Krzyż Zasługi, Odznaka Honorowa miasta Łodzi, Odznaka Zasłużonego Działacza Kultury
- Sekcja Teatrów Lalkowych za wybitne osiągnięcia w dziedzinie teatru lalek przyznaje twórcom do dziś nagrody, które na cześć Mistrza noszą nazwę Henryki